ΑΓΙΟΣ ΙΩΝΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ (+ 1461)

Σειρά: Ἀδιάφθοροι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας (ἀπό τό ὁμώνυμο ἔργο τοῦ Καθηγητοῦ Ἀντ. Μάρκου).

Ὁ τελευταῖος ἱστορικά Μητροπολίτης Κιέβου καί πάσης Ρωσίας. Γεννήθηκε στή Γαλικία καί μόνασε σέ ἡλικία μόλις 12 ἐτῶν σέ μονή τῆς περιοχῆς. Ἀργότερα κοινοβίασε στή Μονή Σιμωνώφ τῆς Μόσχας. Κάποτε, ὁ τότε Μητροπολίτης ἅγ. Φώτιος (+ 1431) ἐπισκέφθηκε τήν Μονή καί ἀφοῦ εὐλόγησε τόν Ἡγούμενο καί τούς ἀδελφούς, ζήτησε νά ἐπισκεφθεῖ τίς διακονίες. Τότε βρῆκε στό ἀρτοποιοῖο τόν μοναχό Ἰωνᾶ νά κοιμᾶται ὄρθιος ἀπό τήν κούραση, μέ τά χέρια του σέ θέση εὐλογίας! Ὁ ἅγ. Φώτιος τόν εὐλόγησε χωρίς νά τόν ξυπνήσει καί προφήτευσε τήν μελλοντική του ἱεραρχική διακονία.
Ἀναδείχθηκε Ἐπίσκοπος Ριαζάν ἀπό τόν ἅγ. Φώτιο καί μετά τήν κοίμησή του (1431), ἐκλέχθηκε Μητροπολίτης Ρωσίας, ἀπό Σύνοδο πού συγκάλεσε στή Μόσχα (τό 1433), ὁ Μεγ. Ἡγεμόνας Βασίλειος. Κατά τήν τάξη πῆγε στήν ΚΠολη γιά νά λάβει τήν εὐλογία τοῦ Πατριάρχου Ἰωσήφ Β' (1416 - 1439), ἀλλά ἐκεῖ βρῆκε χειροτονημένο Μητροπολίτη Ρωσίας τόν Πελοποννήσιο Ἰσίδωρο. Στή Λιθουανία παράλληλα εἶχε ἐκλεγεῖ Μητροπολίτης ὁ Ἐπίσκοπος Σμολένσκ Γεράσιμος (1433 - 1435), μετά τόν θάνατο τοῦ ὁποίου (ὑποστηριζόμενος καί πάλι ἀπό τόν Ἡγεμόνα), πῆγε καί πάλι στήν ΚΠολη, ὅπου ὅμως ἀπέτυχε νά ἀναγνωρισθεῖ, ἐπειδή ὁ Αὐτοκράτορας Μιχαήλ Παλαιολόγος καί ὁ Πατριάρχης Ἰωσήφ (ἑνωτικοί καί οἱ ἴδιοι), ὑποστήριζαν τόν φιλενωτικό Ἰσίδωρο.
Τό 1439, μετά τήν προδοσία τοῦ Ἰσιδώρου στή "Σύνοδο" Φεράρας - Φλωρεντίας, ὁ Ἰωνᾶς ξεκίνησε γιά τρίτη φορά γιά τήν ΚΠολη, ὅταν ὅμως ἔγινε γνωστή ἡ ἀποδοχή τῆς "ἑνώσεως" ἀπό τό Πατριαρχεῖο, διατάχθηκε ἀπό τόν Ἡγεμόνα νά ἐπιστρέψει. Τό 1448, νέα Σύνοδος στή Μόσχα ἀναγνώρισε τόν Ἰωνᾶ Μητροπολίτη Ρωσίας καί ἐκεῖνος ἔστειλε ἐπιστολή στήν ΚΠολη καί ζήτησε τήν Πατριαρχική εὐλογία. Τό Πατριαρχεῖο, μετά ἀπό σιωπή 10 ἐτῶν, χειροτόνησε Μητροπολίτη Ρωσίας τόν Λατινόφρονα μαθητή τοῦ Ἰσιδώρου Γρηγόριο. Μετά τήν χειροτονία αὐτή νέα Σύνοδος στήν Μόσχα (τό 1459), ἀποφάσισε στό ἐξῆς ἡ ἐκλογή τοῦ Μητροπολίτου Ρωσίας νά γίνεται ἀπό τούς Ρώσους Ἐπισκόπους καί ἀντικατέστησε τόν καθιερωμένο τίτλο τοῦ Μητροπολίτου Κιέβου μέ τόν τίτλο τοῦ Μητροπολίτου Μόσχας.
Τό 1451 ἡ Μόσχα δέχθηκε ἐπίθεση τῶν Τατάρων καί ὁ ἅγ. Ἰωνᾶς ἡγήθηκε λιτανείας στά ὀχυρά καί ζήτησε τίς προσευχές τοῦ ἐναρέτου μοναχοῦ τῆς Μονῆς Τσουντώφ γ. Ἀντωνίου, γιά τήν διάσωση τῆς πόλεως. Ὁ προορατικός μοναχός διαβεβαίωσε τόν Πρωθιεράρχη, ὅτι "διά πρεσβειῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ὁ Κύριος ἤθελε σώσει τούς Χριστιανούς, πλήν ὁ ἴδιος ἤθελε θανατωθεῖ ἀπό τούς ἐχθρούς" καί ἐνῶ ἔλεγε αὐτά, φονεύθηκε ἀπό ἕνα ἀδέσποτο βέλος! Τό στρατόπεδο τῶν Τατάρων καταστράφηκε ἀπό ἀνεξήγητο λόγο καί ἡ πολιορκεία λύθηκε, τήν 2α Ἰουλίου 1451. Σέ ἀνάμνηση τοῦ γεγονότος ὁ ἅγ. Ἰωνᾶς ἔκτισε Ναό πρός τιμήν τοῦ Χιτώνος τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος τιμᾶται τήν ἡμέρα ἐκείνη.
Κοιμήθηκε εἰρηνικά τό 1461 καί ἀναδείχθηκε ἰαματικός. Τό Λείψανό του ἀνακομίσθηκε ἀδιάφθορο τό 1472 καί κατατέθηκε στόν Καθεδρικό Ναό Κοιμ. Θεοτόκου Κρεμλίνου, ὅπου καί σήμερα φυλάσσεται. Ἡ ἁγιότητά του διακηρύχθηκε Συνοδικά τό 1547.
Τιμᾶται τήν 31η Μαρτίου καί τήν 5η Ὀκτωβρίου (κατά τήν Σύναξη τῶν Ἁγίων Ἱεραρχῶν τῆς Μόσχας, τήν ὁποία θέσπισε ὁ Πατριάρχης ἅγ. Ἰώβ, τό 1596) καί ἡ Ἀνακομιδή τοῦ Λειψάνου του τήν 27η Μαϊου.