ΟΣΙΟΣ ΑΝΤΙΠΑΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ (+ 1882)

Τοῦ Καθηγητοῦ Ἀντ. Μάρκου

Ὁ Ὅσιος Πατήρ ἡμῶν Ἀντίπας ὁ Ἀθωνίτης (γνωστός καί ὡς Ἀντίπας τοῦ Βαλαάμ), ἦταν Ρουνανικῆς καταγωγῆς. Γεννήθηκε τό ἔτος 1816 στό χωριό Καλαποντέστι τοῦ Μπακάου Μολδαβίας, ἀπό γονεῖς εὐσεβεῖς Ὀρθοδόξους, τόν Διάκονο Λουκιανό καί τήν Διακόνισσα Αἰκατερίνη (Μεγαλόσχημη Μοναχή Ἐλισάβετ). Κατά τό Ἅγιο Βάπτισμα ὀνομάσθηκε Ἀλέξανδρος. Ἦταν καρπός προσευχῆς τῶν ἀρχικά ἀτέκνων γονέων του καί γεννήθηκε χωρίς ἡ μητέρα του νά αἰσθανθεῖ τούς φυσιολογικούς πόνους. Ἤδη ἀπό τήν παιδική του ἡλικία ἦταν φανερή πάνω του ἡ χάρις καί ἡ προστασία τοῦ Θεοῦ. Ἡ παράδοσις διασώζει, ὅτι ἐνῶ ἔβοσκε τά πρόβατα τῆς οἰκογενείας του, ἔπιανε μέ τά χέρια του τά δηλητηριώδη φίδια χωρίς φόβο, ἀλλά καί χωρίς αὐτά νά τόν δαγκώνουν! Ἄν καί ἦταν προικισμένος ἀπό τόν Θεό μέ μεγάλα πνευματικά δῶρα, ἦταν στή σκέψη ἁπλός καί ἐνεπίδευκτος μαθήσεως, παρά ταῦτα ὅμως παρακολουθοῦσε μέ μεγάλη προσπάθεια τό τοπικό σχολεῖο.

Ὁ πατέρας του Διάκονος Λουκιανός ἀπεβίωσε ἐνῶ ὁ Ἀλέξανδρος φοιτοῦσε στό σχολεῖο καί ἡ μητέρα του σκέφθηκε καί τόν ἔστειλε νά μάθει τήν τέχνη τῆς βιβλιοδεσίας.

Στήν ἡλικία τῶν 20 ἐτῶν δέχθηκε μία θεοσημεία. Περιβλήθηκε ξαφνικά ἀπό ἕνα θαυμαστό καί ἐξαίσιο φῶς καί γεννήθηκε στήν καρδιά του ὁ πόθος τῆς μοναχικῆς ἀφιερώσεως! Ἔτσι τό 1836 ἔγινε μοναχός στή Μονή Καλνταρουσάνι, ἔξω ἀπό τό Βουκουρέστι, ὅπου ἔμεινε δύο χρόνια (1836 - 1838). Στή συνέχεια μέ εὐλογία τοῦ διακριτικοῦ Γέροντος Δημητρίου, Ἡγουμένου τῆς Μονῆς Μπράζι, ἔφυγε γιά τό Ἅγιο Ὄρος, ἀφοῦ προηγουμένως ἔγινε Ρασοφόρος μέ τό ὄνομα Ἀλύπιος.

Στόν Ἄθωνα ὑποτάχθηκε στούς συμπατριώτες του Ρουμάνους Ἱερομονάχους Νήφωνα καί Νεκτάριο καί μέ σύστασή τους κοινοβίασε στή Μονή Ἐσφιγμένου γιά 4 χρόνια, γιά νά ἀσκηθεῖ στήν ὑπακοή. Μετά ἀπό αὐτή τήν δοκιμασία οἱ Γέροντές του τόν ἔκηραν Μεγαλόσχημο μέ τό ὄνομα Ἀντίπας καί τοῦ ἔδωσαν εὐλογία νά ἀσκηθεῖ ἡσυχαστικά στήν ἔρημο.

Τήν περίοδο ἐκείνη ἄρχισε νά ὑλοποιεῖται τό σχέδιο τοῦ Ἱερομ. Νήφωνος γιά ἵδρυση στό Ἅγιο Ὄρος ἑνός Ρουμανικοῦ μοναστικοῦ καθιδρύματος. Γιά τόν λόγο αὐτό ἀγοράσθηκε ἕνα μετόχι στό Ἰάσιο τῆς Μολδαβίας καί μέ τίς προσφορές πού συγκεντρώνονταν ἐκεῖ, ἄρχισε ἡ ἀνέγερση τῆς Ρουμανικῆς Σκήτης τοῦ Τιμίου Προδρόμου. Τότε ζητήθηκε καί ἡ βοήθεια τοῦ μ. Ἀντίπα, ὁ ὁποῖος γιά τόν σκοπό αὐτό χειροτονήθηκε Διάκονος καί Πρεσβύτερος καί κατά τήν διάρκεια τῆς τριετούς ἀπουσίας τοῦ Γέροντος Νήφωνος στή Ρουμανία, τόν ἀντικατέστησε στήν ἐπιστασία τοῦ ἔργου. Ἀργότερα ὁ γ. Νήφων κάλεσε τόν ὑποτακτικό του στό Ἰάσιο, νά τόν βοηθήσει στή συλλογή βοηθείας. Τότε φάνηκε τόσο τό ἡσυχαστικό πνεῦμα τοῦ μ. Ἀντίπα (ὁ ὁποῖος ζοῦσε στή μεγάλη αὐτή πόλη, ὅπως καί στήν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους!), ὅσο καί τό μέγεθος τῆς πνευματικῆς του προσωπικότητος (λ.χ. ὁ Μητροπολίτης Μολδαβίας Ἰωσήφ τόσο τόν ἐκτίμησε, ὥστε τόν διόρισε πνευματικό δύο γυναικείων μοναστηριῶν τῆς δικαιοδοσίας του).

Ὁ Ὅσιος τοῦ Θεοῦ Ἀντίπας παρά τήν διακονία του στή Ρουμανία, ποθοῦσε τήν ἐπιστροφή του στήν ἀγαπημένη του ἡσυχία τοῦ Ἄθωνα, ὅμως ὁ Γέροντάς του δέν τοῦ ἐπέτρεψε νά φύγει. Ἀντίθετα μάλιστα, τόν πῆρε μαζί του στή Ρωσία, ὅπου πῆγε γιά τήν συλλογή ἐλεημοσυνῶν. Καί ἐκεῖ ὅμως ὁ Ὅσιος ἔλαμψε μέ τίς ἀρετές του, ὥστε νά τόν ἐπισκέπτονται πολλοί ἄνθρωποι ὅλων τῶν κοινωνικῶν τάξεων, ἀκόμη καί ἀπό τήν Μόσχας καί τήν Ἁγία Πετρούπολη, γιά νά ἐξομολογηθοῦν καί νά συζητήσουν μαζί του διάφορα πνευματικά θέματα. Τότε συνδέθηκε καί μέ τούς λογίους καί ἐναρέτου βίου Μητροπολίτες Πετρουπόλεως Ἰσίδωρο καί Μόσχας Φιλάρετο, τῶν ὁποίων άναδείχθηκε σύμβουλος.

Ἡ πνευματική ἀκτινοβολία τοῦ Ὁσίου Πατρός συντέλεσε ὥστε νά συγκεντρωθοῦν σέ σύντομο διάστημα πολλά χρήματα καί ἐφόδια γιά τήν ὑπό ἀνέγερση Ρουμανική Σκήτη, ὅταν ὅμως ὁ Γέρων Νήφων ἄρχισε νά ἑτοιμάζεται γιά τόν Ἄθωνα, ὁ Ὅσιος τοῦ ζήτησε νά τόν εὐλογήσει νά πάει στήν περιώνυμη Μονή Βαλαάμ. Ἔτσι ἐκπληρώθηκε ὁ προφητικός του λόγος, ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος εἶχε πεῖ στό Γέροντά του στό Ἰάσιο, ὅταν δέν τόν ἄφηνε νά ἐπιστρέψει στό Ὄρος. "Δέν μέ ἀφήνετε νά ἐπιστρέψω στό Ἅγιο Ὄρος, ἀλλά μέ παίρνετε μαζί σας στή Ρωσία. Ἐγώ αἰσθάνομαι, ὅτι πηγαίνοντας ἐκεῖ, θά ἀνήκω πιά στούς Ρώσους καί ὄχι σέ σᾶς"! Ὁ γ. Νήφων - φωτιζόμενος ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, διεῖδε τήν πνευματική ἀποστολή τοῦ ὁσίου ὑποτακτικοῦ του στό Ρωσικό βορρᾶ - τόν εὐλόγησε νά πάει στό Βαλαάμ καί ἐκεῖνος ἐπέστρεψε στόν Ἄθωνα.

Στό Βαλαάμ ὁ ὅσ. Ἀντίπας ἐντυπωσιάσθηκε ἀπό τήν πνευματική ζωή τῆς Μονῆς, τόσο τοῦ κοινοβίου, ὅσο καί τῶν πολυαρίθμων ἐρημητικῶν πολισμάτων. Ἔτσι ἐγκαταστάθηκε σέ ἕνα ἐρημητικό κελλί τῆς Σκήτης τῶν Ἁγίων Πάντων καί ἐπιδόθηκε σέ μεγάλες πνευματικές καί σωματικές ἀσκήσεις. Πέραν τῶν προβλεπομένων γιά τούς Μεγαλοσχήμους κοινῶν Ἀκολουθιῶν στήν ἐκκλησία καί τοῦ ἀτομικοῦ κανόνος, διάβαζε συνεχῶς τούς Χαιρετισμούς τῆς Παναγίας, κάνοντας καί 300 ἐπιπλέον μετάνοιες. Μνημόνευε καθημερινά ὅσους τόν ειχαν ἐλεήσει στή Ρουμανία καί τήν Ρωσία. Μέ πολλή ἀγάπη δέχονταν κάτω ἀπό τό πετραχήλι του, ὅσους ζητοῦσαν τήν πνευματική του βοήθεια ὡς Ἱερέως καί Πνευματικοῦ. Τήν πρώτη ἑβδομάδα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, καθώς καί τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα, τηροῦσε ἀπόλυτη νηστεία, ὅπως καί κάθε Δευτέρα, Τετάρτη καί Παρασκευή ὅλου τοῦ ἔτους. Ἐντελῶς ἀκτήμων, στό κελλί του δέν εἶχε κἄν κρεββάτι, μόνο ἕνα τραπεζάκι μέ βιβλία! Ἀγωνιζόμενος μέ αὐτό τόν τρόπο, ἀξιώθηκε θείων ἀποκαλύψεων, ὅπως τό νά βλέπει τήν πνευματική κατάσταση τῶν μοναχῶν πού κοινωνοῦσαν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων!

Τρεῖς ἡμέρες πρίν τήν ἀναχώρησή του ἀπό τόν παρόντα μάταιο καί φθηρόμενο κόσμο, συνέβη μία ἄλλη θεοσημεία: Ὅλες οἱ εἰκόνες στό κελλί του ἔπεσαν καί μία εἰκόνα τῆς Παναγίας πού εἶχε φέρει ἀπό τό Ἅγιο Ὄρος, ἦρθε καί στάθηκε στό στῆθος του! Τήν τελευταῖα ἡμέρα τῆς ζωῆς του κοινώνησε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων καί ἀναχώρησε γιά τούς οὐρανούς, ἐνῶ ὁ διακονητής του διάβαζε τούς Χαιρετισμούς τῆς Παναγίας! Ἦταν ἡ 10η Ἰανουαρίου 1882.

Ἠδη ἀπό τό ἑπόμενο ἔτος 1883 ἄρχισε νά ἐμφανίζεται στούς μαθητές του, ἔτσι οἱ πατέρες τῆς Μονῆς ἀνέθεσαν στόν γ. Ποιμένα νά γράψει τόν Βίο του, ὁ ὁποῖος τυπώθηκε στήν Ἁγία Πετρούπολη τό ἴδιο ἔτος 1883 καί τό 1893. Στό Ἅγιο Ὄρος ἤδη τιμῶνταν ὡς Ἅγιος ἀπό τό 1906. Τό 1997 στόν τόπο τῆς γεννήσεώς του ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρουμανίας ἵδρυσε μονή.

Ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρός Ἀντίπα τιμᾶται τήν 10η Ἰανουαρίου καί τά χαριτόβρυτα Λείψανά του φυλάσσονται στή Μονή Βαλαάμ (στή φωτογραφία ἡ Λειψανοθήκη του).