ΑΓΙΟΣ ΤΡΙΦΥΛΛΙΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΛΕΔΡΩΝ ΚΥΠΡΟΥ (4ος αἰ.)

Σειρά: Ἀδιάφθοροι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας (ἀπό τό ὁμώνυμο ἔργο τοῦ Καθηγητοῦ Ἀντ. Μάρκου).

Κατάγοταν ἀπό τήν Ρώμη ἀπό γονεῖς εὐγενεῖς (ἀπό πατέρας του ἦταν ἕνας ἀπό τούς 12 μεγιστάνες, τούς ὁποίους ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἔφερε ἀπό τήν Πρεσβυτέρα Ρώμη στήν Νέα Ρώμη - ΚΠολη). Σπούδασε νομικά στήν ΚΠολη καί τήν Βηρυτό καί συνδέθηκε μέ τόν ἅγ. Σπυρίδωνα Ἐπίσκοπο Τριμυθοῦντος, ἀπό τόν ὁποῖο δέχθηκε τήν Ἱερωσύνη. Ἀναδείχθηκε Ἐπίσκοπος Λεδρῶν (σημ. Λευκωσίας) καί μέ τήν ἰδιότητα αὐτή συμμετεῖχε στήν Σύνοδο τῆς Σαρδικῆς (343).
Ὑπῆρξε λόγιος Ἱεράρχης καί πολυγραφώτατος συγγραφέας (μνημονεύεται ἀπό τόν ὅσ. Ἱερώνυμο· Πατρολογία Μιγνίου, 23, 695), ἀλλά καί καλός ποιμένας τοῦ λογικοῦ του ποιμνίου. Μαρτυρεῖται, ὅτι κατά τόν μεγάλο σεισμό τοῦ 4ου αἰ. ὁ ὁποῖος κατέστρεψε τήν Κύπρο, ἀνέσυρε ὁ ἴδιος μέ τά χέρια του μέσα ἀπό τά ἐρείπια τούς νεκρούς καί τούς ἐνταφίαζε ! Ἀκόμη, μαζί μέ τήν μητέρα του ὁσ. Δομνίκη (μνημονεύεται ἀπό τούς Βολλανδιστές στά Ἀνάλλεκτα, τ. 1948, σελ. 17), ἵδρυσε Μονή γιά τήν φιλοξενία τῶν μοναζουσῶν πού πήγαιναν νά προσκυνήσουν στούς Ἁγίους Τόπους.
Ὁ Ἱστορικός Σωκράτης διάσωσε τό ἀκόλουθο χαριτωμένο περιστατικό: Κάποτε ὁ ἅγ. Σπυρίδων συμμετεῖχε σέ Σύνοδο στήν ἕδρα τοῦ μαθητή του ἁγ. Τριφυλλίου. Ὁ ἅγ. Τριφύλλιος ὡς πρός τήν γλῶσσα ἦταν ἀρχαϊστής καί κατά τήν Θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς τοῦ Παραλύτου, ἀνέγνωσε ἀπό τό Εὐαγγέλιο ὄχι "ἆρον τόν κράββατόν σου", ἀλλά "ἆρον τόν σκίμποδάν σου". Ὁ ἁπλός ἅγ. Σπυρίδων μόλις τό ἄκουσε, σηκώθηκε ἐπιδεικτικά ἐνῶ φοροῦσε τά ἄμφιά του καί κατευθύνθηκε πρός τήν ἔξοδο τοῦ Ναοῦ λέγοντας: "Δέν μπορῶ νά μείνω ἐδῶ, μαζί μέ ἕναν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος ντρέπεται νά πῆ αὐτό πού εἶπε ὁ Κύριος" (Περιοδικό "Ὀρθόδοξη Μαρτυρία" Ἱ. Μονῆς Ἁγίων Αὐγουστίνου καί Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ Τρικόρφου Δωρίδος, φ, 103, σελ. 83).
Κοιμήθηκε στά τέλη τοῦ 4ου αἰ. καί ἐνταφιάσθηκε στό ναό πού ὁ ἴδιος εἶχε κτίσει, στή Λευκωσία. Ὁ ὅσ. Νεόφυτος ὁ Ἔγκλειστος στό ἔργο του "Ἐγκώμιον κεφαλαιῶδες εἰς τόν Ὅσιον καί Θαυματουργόν Πατέρα ἡμῶν Διομήδην τόν Νέον, τόν ἐγγύς Λευκουπόλεως Κύπρου καί κώμης Λευκομιάδος τηλαυγῶς διαλάμψαντα", ἀναφέρει ὅτι ὁ ὅσ. Διομήδης, κατά τήν διάρκεια μιᾶς Ἀραβικῆς ἐπιδρομῆς κατά τῆς Λευκωσίας, προσπάθησε νά περισώσει τό ἀδιάφθορο Λείψανο τοῦ ἁγ. Τριφυλλίου, ὅμως οἱ Ἄραβες τό ἀποκεφάλισαν. Τότε συνέβη παράδοξο θαῦμα. Τό Λείψανο τοῦ Ἁγίου ἔρρευσε αἷμα, "σημεῖον ὅτι ὁ Θεός ἐβράβευσεν αὐτόν ὡς Μάρτυρα". Παρά τήν φοβερή αὐτή θεοσημεία, τό Λείψανο ρίχθηκε στήν φωτιά καί καταστράφηκε καί μόνο μικρά τμήματά του διασώθηκαν. (Βλ. Περιοδικό "Ὀρθόδοξη Μαρτυρία" Λευκωσίας, φ.59/1999, σελ. 26).
Σήμερα ἡ τιμία Κάρα τοῦ ἁγ. Τριφυλλίου φυλάσσεται σέ ἀργυρή θήκη στή Μονή Κύκκου.
Ἡ μνήμη του τιμᾶται τήν 13η Ἰουλίου (σέ ἔντυπα Μηναία καί στόν Συναξαριστή τῆς ΚΠόλεως μνημονεύεται τήν 12η Ἰουλίου καί σέ χειρόγραφο τήν 11η τοῦ ἴδιου μῆνα).