ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΤΗΣ ΤΙΣΜΑΝΑΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ (+ 1406)

Σειρά: Ἀδιάφθοροι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας

(ἀπό τό ὁμώνυμο ἔργο τοῦ Καθηγητοῦ Ἀντ. Μάρκου).

Σερβικῆς καταγωγῆς, γεννήθηκε στήν Βυζαντινή Πρίλαπο (στή νότια Σερβία) τό 1320, ἀπό οἰκογένεια 'Αρχοντική, συγγενική τοῦ Σέρβου Δεσπότη ἁγ. Λαζάρου καί τοῦ Ρουμάνου Ἡγεμόνα Νικολάου Ἀλεξάνδρου Μπασαράμπη. Τόν μοναχικό βίο ἀσπάσθηκε πολύ νέος στή Σερβική Μονή Χιλανδαρίου, στόν Ἄθωνα. Ἀρχικά ἀσκήθηκε σάν κοινοβιάτης μοναχός καί στή συνέχεια, μέ τήν εὐλογία τοῦ Γέροντά του, ἐρημητικά σέ σπήλαιο τῆς περιοχῆς, ἀσκούμενος στόν Ἡσυχασμό καί τήν Νεορά Προσευχή. Ἀργότερα ἀναδείχθηκε Ἡγούμενος τῆς Μονῆς καί Πρωτεπιστάτης τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος.
Ὡς Ἡγούμενος συγκέντρωσε γύρω του 100 περίπου μοναχούς (Ἑλληνικῆς, Σερβικῆς, Βουλγαρικῆς καί Ρουμανικῆς καταγωγῆς), στούς ὁποίους δίδαξε τόν Ὀρθόδοξο Ἡσυχασμό καί τήν Νοερά Προσευχή.
Ἡ πνευματικότητα τοῦ ὁσίου Πατρός Νικοδήμου ἦταν τέτοια, ὥστε ὁ Ἡγεμόνας τῆς Σερβίας ἅγ. Λάζαρος τοῦ ἀνέθεσε τήν ἀποστολή τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας πρός τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο (μαζί μέ τούς ὑποτακτικούς του Ἠσαΐα καί Παρθένιο), πού εἶχε σκοπό τήν ἄρση τοῦ κατ’ αὐτῆς ἀναθέματος, λόγῳ τοῦ ἀντικανονικοῦ τρόπου ἀνακηρύξεως τοῦ αὐτοκεφάλου της ἐπί βασιλείας Στεφάνου Δουσάν, σκοπός ὁ ὁποῖος ἐπετεύχθηκε, χάρις καί στήν παρουσία τοῦ Ὁσίου.
Τό 1364 ἦρθε στή Ρουμανία καί μέ τήν βοήθεια τῶν Ἡγεμόνων Βλάϊκου Βόδα (1364 - 1367) καί Ράδου Α’ (1377 - 1384), ἵδρυσε τίς Μονές Βοντίτσα (1369), Τισμάνα (1377) καί Πρισλόπ (τέλη 14ου αἰ.), καθώς καί τρεῖς μικρότερες μοναστικές κοινότητες. Μέ τόν τρόπο αὐτό συνετέλεσε στή διάδοση τοῦ Ὀρθοδόξου Ἡσυχασμοῦ καί τοῦ Ἁγιορείτικου Μοναστικοῦ Τυπικοῦ στίς Παραδουνάβιες Ἡγεμονίες, μέ φανερά ἀποτελέσματα μέχρι σήμερα. Ἀκόμη, ἵδρυσε στή Μονή Τισμάνας ἐργαστήριο καλλιγραφίας καί ἀντιγραφῆς χειρογράφων, ὀνομαστό σ’ ὅλα τά Βαλκάκινα. Ἀναγνωρισμένη ἀπό ὅλους πνευματική προσωπικότητα, διατηροῦσε ἀλληλογραφία μέ τόν Πατριάρχη Τυρνόβου ἅγ. Εὐθύμιο, Ἁγιορείτες Ἡγουμένους καί λόγιους μοναχούς ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων χωρῶν.
Ἔλαβε ἀπό τόν Θεό τό χάρισμα κατά τῶν πονηρῶν πνευμάτων (μεταξύ ἄλλων θεράπευσε καί τήν κόρη τοῦ Βασιλέως τῆς Πολωνίας Σιγισμούνδου, ἡ ὁποία ἔπασχε ἀπό ἐπιληψία).
Πρός τό τέλος τῆς ζωῆς του, ἀφοῦ ἐμπιστεύθηκε τήν διαποίμανση τῶν μονῶν του στόν μαθητή του Ἀγάθωνα, ἀποσύρθηκε σέ παρακείμενο πρός τήν Μονή τῆς Τισμάνας σπήλαιο. Ἐκεῖ ἔμενε ἀγωνιζόμενος μέ προσευχή, νηστεία καί ἀγρυπνία ὅλη τήν ἑβδομάδα καί τό Σαββάτο ἐπέστρεφε στή μονή γιά νά στηρίξει πνευματικά τούς ἀδελφούς.
Τελειώθηκε τό 1406. Ἐνταφιάσθηκε μέσα στό Καθολικό τῆς Μονῆς Τισμάνας, ὅπου σήμερα σώζεται ὁ τάφος του.
Δέν εἶναι γνωστό πότε ἀνακομίσθηκε ἀδιάφθορο τό Λείψανό του, λόγῳ τῶν δυσκόλων περιστάσεων πάντως, μέρος του δόθηκε στήν Σερβική Ἐκκλησία καί μέρος ἐνταφιάσθηκε σέ ἄγνωστο τόπο. Σήμερα στή Μονή τῆς Τισμάνας φυλάσσεται ὁ ἄφθαρτος ἀντίχειρας τοῦ δεξιοῦ του χεριοῦ.
Ἡ μνήμη του τιμᾶται τήν 26η Δεκεμβρίου.