ΑΓΙΟΣ ΤΥΧΩΝ ΤΟΥ ΖΑΝΤΟΝΣΚ, ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΒΟΡΟΝΕΖ ΡΩΣΙΑΣ (+ 1783)

Σειρά: Ἀδιάφθοροι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας (ἀπό τό ὁμώνυμο ἔργο τοῦ Καθηγητοῦ Ἀντ. Μάρκου).

Ὁ "Χρυσόστομος τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας".
Γεννήθηκε τό 1724 στό χωριό Κορότσκε τοῦ Νόβγκοροντ καί ἀπό μικρός ἔμεινε ὀρφανός. Ἐξαιρετικά φιλομαθής, ὅταν φοιτοῦσε στό Ἐκκλησιαστικό Σεμινάριο, πουλοῦσε τό μισό ψωμί του κι ἀγόραζε κερί, γιά νά μπορεῖ νά διαβάζει τίς νύχτες! Ἐνῶ ἦταν ἤδη σπουδαστής, τοῦ ἀνατέθηκε ἡ διδασκαλία τῶν ἀρχαίων Ἑλληνικῶν! Τό 1758 ἀφιερώθηκε στήν Ἐκκλησία καί ἔγινε μοναχός, στή συνέχεια δέχθηκε τήν Ἱερωσύνη καί διορίσθηκε Προϊστάμενος δύο Μονῶν καί Διευθυντής τοῦ Σεμιναρίου τοῦ Τβέρ. Τό 1761, σέ ἡλικία 37 ἐτῶν, χειροτονήθηκε βοηθός Ἐπίσκοπος τῆς Μητροπόλεως Νόβγκοροντ καί τό 1763 ἀναδείχθηκε Ἀρχιεπίσκοπος Βορονέζ (μιᾶς περιφερείας μέ ποίμνιο 800.000 πιστῶν).
Τό κύριο μέλημά του ὡς Ἀρχιεπισκόπου ἦταν ἡ ἄνθηση τοῦ Μοναχισμοῦ καί ἡ ἀνάδειξη ἀξίων Κληρικῶν. Συνήθιζε νά λέει, ὅτι τό Ἀρχιερατικό ὠμοφόρειο ἦταν πολύ βαρύ καί δέν μποροῦσε νά τό σηκώσει! Ἔτσι, ἕνα μόλις χρόνο μετά τήν ἀνάδειξή του σέ Ἀρχιεπίσκοπο ὑπέβαλλε τήν παραίτησή του στήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά δέν ἔγινε δεκτή. Τό 1766 ὑπέβαλλε νέα παραίτηση, ἡ ὁποία καί πάλι ἀπορρίφθηκε. Χρειάστηκε νά παρέμβουν τά Ἀνάκτορα γιά νά τόν ἀπαλλάξει ἡ Σύνοδος ἀπό τά καθήκοντά του, τήν 3. 1. 1768.
Ἐλεύθερος ἀπό ποιμαντικές ὑποχρεώσεις ὁ ἅγ. Τύχων, ἐγκαταστάθηκε σέ ἕνα ταπεινό κελλί τῆς Μονῆς τῆς Παναγίας στό Ζαντόνσκ (στίς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ Δόν, 95 χιλιόμετρα ἀπό τό Βορονέζ), ὅπου ἔζησε τά ὑπόλοιπα 15 χρόνια τῆς ζωῆς του σάν ἁπλός μοναχός, μέ ἄσκηση καί ἡσυχία. Ἐλεημένος μέ τό χάρισμα τῶν θαυμάτων, ἀναδείχθηκε πνευματικός καθοδηγητής χιλιάδων ψυχῶν. Τά θαύματά του - τόσο τά πρίν, ὅσο καί τά μετά τήν μακαρία του κοίμηση - τοῦ προσέδωσαν τήν προσωνυμία τοῦ Θαυματουργοῦ.
Κατά τόν N. Zernov, "ὁ Ντοστογιέφσκυ, ὁ ὁποῖος ἔμεινε στό Ὄπτινο τό 1879, δίνει μία ὁλοζώντανη περιγραφή ἑνός Ρώσου Στάρετς, παρ' ὅλο πού ὁ Ζωσιμᾶς δέν εἶναι τό συγκεκριμένο πορτραῖτο κανενός Γέροντα πού εἶδε ὁ ἴδιος ὁ συγγραφέας. Στόν Ζωσιμᾶ ὁ περίφημος μυθιστοριογράφος συνεδύασε ὡρισμέα γνωρίσματα πού θαύμαζε στούς μοναχούς τῆς Ὄπτινο, τά χαρακτηριστικά πού ἀνῆκαν στόν παλαιότερο ἐκπρόσωπο τῆς παράδοσης, τόν ἅγ. Τύχωνα τοῦ Ζαντόνσκ" (N. Zernov, "Οἱ Ρῶσοι καί οἱ Ἐκκλησία τους", ἔκδοσις ΑΣΤΕΡΟΣ 1972, σελ. 150).
Ὁ ἴδιος συγγραφέας γράφει γιά τήν ἡσυχαστική ζωή καί τό ἔργο τοῦ Ἁγίου: "Αὐτή ἡ ἀναχώρηση ἀπό τόν κόσμο, δέν σήμαινε καί τήν ἐσωτερική διακοπή τῶν σχέσεων μέ τήν βασανισμένη ἀνθρωπότητα. Ἀντίθετα ὁ ἅγ. Τύχων προσφέρθηκε ὁλόψυχα στήν ὑπηρεσία τοῦ πλησίον. Παρ' ὅλη τήν κακή του ὑγεία, ποτέ δέν κοιμόταν παραπάνω ἀπό 4 ἤ 5 ὧρες. Ὁ ὑπόλοιπος χρόνος ἀφιερωνόταν στήν προσευχή καί τήν βοήθεια ὅσων ζητοῦσαν τήν συμβουλή του. Τηροῦσε μία μεγάλη ἀλληλογραφία καί παρ' ὅλο πού σπανια ἐγκατέλειπε τό γυμνό κελλί του, ἦταν πάντα διαθσιμος νά δεχτεῖ ἐπισκέπτες.
Συνέγραψε κάμποσα βιβλία γιά τήν πνευματική ζωή. Ἦταν ταλαντοῦχος συγγραφέας, στενά συνδεδεμένος μέ τήν Ἐκκλησία του, ἀλλά καί φιλικά διατεθειμένος πρός τήν Χριστιανική Δύση καί ἐπίτηδες συμπεριελμβανε στά ἔργα του ὅσα στοιχεῖα τῆς διδασκαλίας της εὕρισκε κοινά μέ τήν Ὀρθοδοξία" (αὐτ. σελ. 150).
Κοιμήθηκε εἰρηνικά τήν 13η Αὐγούστου 1783, σέ ἡλικία μόλις 59 ἐτῶν. Τήν 13η Αὐγούστου 1861 ἔγινε ἡ ἀνακομιδή τοῦ Λειψάνου του καί ἡ διακήρυξη τῆς ἁγιότητός του. Τό Λείψανο βρέθηκε ἀδιάφθορο, μέ ἀνέπαφα ἀκόμη και τά ἀρχιερατικά ἄμφια! Ἡ ἀνακομιδή ἔγινε παρουσίᾳ τοῦ Τσάρου Ἀλεξάνδρου Β', πολλῶν μελῶν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί περίπου 300.000 πιστῶν ἀπό ὅλη τήν Ρωσία! ("Ὅσιος Νεκτάριος - ὁ τελευταῖος μεγάλος Στάρετς τῆς Ὄπτινα", ἔκδοσις Ἱ. Μ. ἁγ. Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου Καλάμου Ἀττικῆς, 2003, σελ. 25 - 26).
Ἀπότμημα τοῦ Λειψάνου του φυλάσσεται στήν Μονή ἁγ. Παντελεήμονος Ἁγίου Ὄρους.
Ἡ μνήμη του τιμᾶται τήν 13η Αὐγούστου.