Ἡ Νομική θέση τῶν Ἁγίων Λειψάνων

Καθηγητοῦ Ἀντ. Μάρκου

Ἀπό τόν συνάδελφο κ. Βλάσιο Σαββίδη (Καθηγητή Πανεπιστημίου στήν Καλλιφόρνια τῶν Η.Π.Α.), ὁ ὁποῖος κατά καιρούς δέχεται ἐρωτήσεις σχετικά μέ τήν νομική θέση τῶν Ἁγίων Λειψάνων, μᾶς ζητήθηκε σχετική γνωμάτευση. Εἰδικώτερα γιά τό τί ἐπιτρέπει καί τί ἀπαγορεύει ὁ Νόμος σχετικά μέ τήν διακίνηση τῶν Ἁγίων Λειψάνων (πώλησις, ἀγορά, ἀνταλλαγή), καθώς ἐπίσης καί μέ τήν γνησιότητά τους.
Σύμφωνα μέ τήν θέση τοῦ Καθηγητοῦ κ. Παντ. Πάσχου, μέ βάση ἀνακοίνωση στήν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν τοῦ Καθηγητοῦ Κ. Μ. Ράλλη (βλ. Πρακτικά Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, τ. 13, 1938, σελ. 30 - 42), ἀπό νομικῆς πλευρᾶς γιά τά Ἅγια Λείψανα ἰσχύουν τά ἀκόλουθα:

Α. Περί γνησιότητος:

Ἡ γνησιότηττα τῶν Ἁγίων Λειψάνων δέν ἀποδεικνύεται ὑποχρεωτικά ἀπό βεβαιώσεις πού ἴσως ἔχουν οἱ κάτοχοί τους. (Σημείωσις ἡμετέρα: Ἄρα οἱ βεβαιώσεις δέν εἶναι ἀπαραίτητες καί ἀρκεῖ ἡ διαβεβαίωση τοῦ κατόχου καί ἡ συνείδηση τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Λ.χ. ἐνῶ στή θήκη τῆς Κάρας πού φυλάσσεται στή Βυζαντινή Μονή ὁσ. Μελετίου Οἰνόης Βιλλίων Ἀττικῆς, ἀναγράφεται ὅτι πρόκειται γιά τήν Κάρα τοῦ ἁγ. Μεγαλομ. Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου, ἡ κοινή συνείδησις δέχεται, ὅτι πρόκειται γιά τήν Κάρα τοῦ τοπικοῦ Ἁγίου ὁσ. Μελετίου).

Β. Ἐπιτρέπεται:
1. Νά ἀνήκουν σέ φυσικό πρόσωπο, κατά κυριότητα ἤ συγκυριότητα, ὅμως ὁ ἰδιοκτήτης τους πρέπει:
α. Νά ἀποφεύγει κάθε τί πού ἀπάδει πρός τήν ἱερότητά τους.
β. Νά σέβεται τίς σχετικές μέ τά Λείψανα παραδόσεις καί διδασκαλίες τῆς Ἐκκλησίας.
γ. Νά παρακωλύει τήν βεβήλωσή τους.
δ. Νά διευκολύνει τήν τιμητική τους προσκύνηση.
2. Νά γίνουν ἀντικείμενο ἀγοραπωλησίας.
3. Νά ἀνταλλάσονται μέ ἄλλα Ἅγια Λείψανα.
4. Νά γίνονται ἀντικείμενο δωρεᾶς, χρησιδανείου καί προίκας.
5. Νά κληροδοτηθοῦν.
6. Νά μετεφερθοῦν σέ ἄλλη περιοχή, χάριν εὐλογίας, μέ τήν ἄδεια τοῦ ἐπιχωρίου Ἐπισκόπου.

Γ. Ἀπαγορεύεται:
1. Νά περιοδεύονται "πρός ἀργυρολογίαν" (βλ. σχετικές Ἐγκυκλίους τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, 1934 κ. ἑ.).
2. Νά ἐκτίθενται στήν ἀγορά.
3. Νά κατάσχωνται γιά τήν πληρωμή χρέους, ἰδιωτικοῦ ἤ δημοσίου.
4. Νά ἀφαιροῦνται ἀπό τούς τόπους λατρείας καί ὁποιαδήποτε βλάβη καί φθορά τους. (Τό ἄρθρο 374, ἐδάφιο 1 τοῦ Ποινικοῦ Κώδικα καί τό ἄρθρο 425 τοῦ Ποινικοῦ Νόμου, προβλέπουν αὐστηρές ποινές).

Βιβλιογραφία: Π. Β. Πάσχου, "Ἅγιοι, οἱ Φίλοι τοῦ Θεοῦ", σελ. 158 - 160.