Η ΗΘΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Ιωάννη Καρδάση, Χημικού-Οικονομολόγου

- Στην Ομηρική εποχή, όταν η σύζυγος ήτανε στείρα ή έκανε μόνο κορίτσια, ο σύζυγος εξασφάλιζε αρσενικούς απογόνους με μια από τις παλλακίδες του.
- Ο Γανυμήδης είναι ο ερωμένος του Δία και όχι μόνον οινοχόος (20η ραψωδία Ιλιάδας)
- Ο Δίας παντρεύτηκε την αδελφή του Ήρα.
- Ο Αισχύλος στους "Μυρμιδόνες" παρουσιάζει τον έρωτα του Αχιλλέα προς τον Πάτροκλο.
- Ο Σοφοκλής στη "Νιόβη" παρουσιάζει τον έρωτα των αγοριών.
- Τον έρωτα Αχιλλέα-Πατρόκλου αναφέρει ο Πλάτωνας στο Συμπόσιο (180α).
- Αναφέρεται επίσης ο έρωτας Θησέα-Πειρίθου.
- Η παιδεραστία υμνήθηκε και από τον Πλάτωνα, που θα την χρησιμοποιήσει σαν σημείο αναγκαίας αφετηρίας για την φιλοσοφική ανάβαση προς τη γνώση του Είναι.
- Οι Πέρσες έμαθαν για τους έρωτες με αγόρια από τους ΄Έλληνες (Ηρόδοτος 1.135).
- Ο Ξενοφώντας λέει στον Κύρο, ότι το «κρεββάτωμα» με ένα νέο είναι "ελληνική συνήθεια" (Κύ-ρου Παιδεία 11, 2, 28).
- Υπερασπιστής του έρωτα των αγοριών (Λουκιανού "Οι Έρωτες").
- Περιγραφή χαϊδέματος και αγκαλιάσματος ολόγυμνων αγοριών στις παλαίστρες (Πλουτάρχου: "Ερωτικός" 751).
- Ο Πεισίας απέτρεπε από τον γάμο τον εραστή του Βάκχονα (Πλουτάρχου "Ερωτικός).
- Ο Ιπποθάλπης έχει ερωμένο τον Λύση (Πλάτωνος "Λύσις" 204) και τραγουδάει για το γεννητικό του όργανο.
- Οι πολεμικοί λαοί, Βοιωτοί, Λακεδαιμόνιοι και Κρήτες δόθηκαν στον έρωτα των αγοριών (Πλουτάρχου "Ερωτικός").
- Οι Κρήτες θεωρούσαν ντροπή για ένα αγόρι από καλή οικογένεια να μην έχει βρει έναν εραστή.
- Στη Βοιωτία, άντρας και παιδί ενώνονταν μ’ έναν αληθινό γάμο (Ξενοφώντας: "Λακεδαιμονίων Πολιτεία").
- Στη Σπάρτη τα παιδιά φτάνοντας στα δώδεκα χρόνια τους και έχοντας καλή φήμη, έβρισκαν τους εραστές, που τους αφοσιώνονταν (Πλούταρχος: "Βίος του Λυκούργου" 17-18).
- Ερωτικό επίγραμμα: "Ποθητή είναι η δροσεράδα του 12χρονου παιδιού, αλλά εκείνου που είναι 13 χρόνων είναι πιο αξιαγάπητη. Πιο γλυκό είναι ακόμη το ερωτικό άνθος που ανοίγει στα 14 χρόνια, κι’ όλο και πιό γοητευτικό εκείνο των 15. Τα 16 χρόνια είναι η θεϊκή ηλικία. 17 δε θα μπορούσα να το πω: μονάχα ο Δίας έχει αυτό το δικαίωμα".
- Ο Ευριπίδης λέγει στον ωραίο Αγάθωνα, που του είχαν πια φυτρώσει γένια, φιλώντας τον και χαϊδεύοντάς τον: "Η ομορφιά μένει ομορφιά ακόμη και στο φθινόπωρό της" (Πλουτάρχου: "Ερωτικός" 770).
- Ο Αγάθωνας, που ο Αριστοφάνης στις "Θεσμοφοριάζουσες" αναφέρει σαν "γυναικωτό", είχε έναν πολύκαιρο δεσμό με τον Παυσανία.
- "Μήτε άλλοτε, μήτε ποτέ άλλοτε περιφρόνησα τις ερωτικές ηδονές, το αναγνωρίζω. Να αγαπάς τους καλοφτιαγμένους και με ευπρεπή ήθη νέους, να το κύριο γνώρισμα μιάς ευαίσθητης και γενναιόδωρης ψυχής" (Αισχίνης: "Κατά Τιμάρχου" 136-137).
- Μια μέρα ο Σοφοκλής 66 χρονών είχε οδηγήσει έξω από τα τείχη των Αθηνών ένα ωραίο αγόρι για να το απολαύσει. Το αγόρι άπλωσε στο χορτάρι τον άθλιο μανδύα του και σκεπάστηκαν και οι δύο με τον ζεστό, πολυτελέστατο, μάλλινο μανδύα του ποιητή. Όταν έγινε η δουλειά, το αγόρι άρπαξε τον μανδύα του Σοφοκλή και τόβαλε στα πόδια, αφήνοντάς του το δικό του" (Αθήναιος ΧΙΙΙ, 605).
- Ο Περικλής επέπληξε τον Σοφοκλή για την παιδεραστική συμπεριφορά του.
- Εκτός του Δία παιδεραστής ήτανε και ο Απόλλωνας.
- Ο Πλάτωνας στο "Συμπόσιο" περιγράφει "καθετί, που κάνουν οι εραστές για το παιδί που λατρεύουν" (183A).
- Οι εραστές είναι βαθειά συγκινημένοι και αναστατωμένοι με μόνη τη θέα ενός αντικειμένου του πολυαγαπημένου τους (Πλάτωνος: "Φαίδρος" 73).
- Ο Κριτόβουλος περιγράφει με έμφαση το βαθύ του αίσθημα για το νεαρό Κλεινία (Ξενοφώντα "Συμπόσιο").
- Ο Άνυτος (μέλλοντας κατήγορος του Σωκράτη) είχε ερωτευθεί τον ωραίο Αλκιβιάδη (Πλούταρχος: "Ερωτικός" 762).
- "Ο Λυσίθεος δηλώνει πως λατρεύει τον Μικίονα ανάμεσα σε όλα τα αγόρια της πόλης, γιατί είναι θαρραλέος" (Επιγραφή του 5ου αιώνα π.Χ. στην Ακρόπολη).
- Ο Αριστείδης και ο Θεμιστοκλής είχαν ερωτευθεί το ίδιο αγόρι, τον ωραίο Στησίλαο από την Κέα (Πλουτάρχου: "Θεμιστοκλής" 3).
- Η ζήλεια για τον αντεραστή έκανε τον εραστή να απομακρύνει από τον ερωμένο κάθε άλλη παρέα (Πλάτωνα: "Φαίδρος" 232).
- Ο Λυσίας αναφέρει τον τσακωμό δύο εραστών για τον ίδιο ερωμένο, τον Θεόδοτο από τις Πλαταιές (Λυσία: "Προς Σίμωνα απολογία").
- Οι καβγάδες και τα φιλιώματα ερωμένου-εραστή έχουν "μιαν εξαιρετική γοητεία και απόλαυση" (Ξενοφώντα: "Ιέρων" 1, 35).
- Ο Βασιλιάς της Μακεδονίας Αρχέλαος δολοφονήθηκε από τον ερωμένο του Κρατέα, ο Αλέξανδρος των Φερών σκοτώθηκε από τον ερωμένο του Πυθόλαο και ο Περίανδρος της Αμβρακίας από τον ερωμένο του, γιατί τον ρώτησε αν άρχισε η εγκυμοσύνη του ! (Πλουτάρχου: "Ερωτικός" 768).
- Όταν ο Αρμόδιος έφθασε στο άνθος της ηλικίας του ο Αριστογείτονας τον έκαμε ερωμένο του. Αλλά ο Ίππαρχος, υιός του Πεισίστρατου επεχείρησε να αποπλανήσει τον Αρμόδιο. Και αυτός το κατήγγειλε στον εραστή του τον Αριστογείτονα, οπότε εραστής και ερωμένος σκότωσαν τον αντίζηλο Ίππαρχο (Θουκιδίδη VI, 54-59 και Αριστοτέλη: "Αθηναίων Πολιτεία" 18). Αυτοί είναι οι περίφημοι τυραννοκτόνοι.
- Ο Ανακρέων τραγούδησε τις χάρες του Κλεόβουλου και του Βάθυλου.
- Ο Πίνδαρος ερωτεύθηκε στα νιάτα του τον Θρασύβουλο και στα γηρατειά του τον Θεοξένη.
- Η ανδρική πορνεία υπήρχε στην Αθήνα, όπως και η γυναικεία (Αισχίνης "Κατά Τιμάρχου" 13-20).
- Στον ιερό λόχο των Θηβών, ο αρχηγός έβαζε τον αγαπημένο δίπλα στον εραστή (Πλουτάρχου "Ερωτικά" 761 B-C).
- Τον ιερό λόχο των Θηβών τον σχημάτιζαν εραστές και ερωμένοι (Πλουτάρχου: "Βίος του Πελοπίδα" 18).
- "Οι εραστές είναι φίλοι εμπνευσμένοι από ένα θεό" (Πλάτωνα: "Φαίδρος" 255).
- Ο Πρωτογένης και ο Πεισίας, φλογεροί υπέρμαχοι του έρωτα για τα αγόρια, μιλούν για τις γυναίκες και για όσους τις αγαπάνε και εκφράζουν τον μισογυνισμό τους (Πλουτάρχου: "Ερωτικός" 751Β και 752C).
- Η κάθε γυναίκα δεν θεωρείτο πρόσωπο με πλήρη δικαιώματα, αλλ’ ως το θάνατό της ήτανε υποταγμένη στην κυριαρχία ενός άνδρα. "Ο μεν γαρ δούλος όλως ουκ έχει το βουλευτικόν, το δε θήλυ έχει μεν αλλ’ άκυρον, ο δε παις έχει μεν αλλ’ ατελές" (Αριστοτέλης). "Η θήλεια φύσις εστί προς αρετήν χείρων της των αρρένων" (Πλάτωνας). "Το άρρεν προς το θήλυ φύσει το μεν κρείττον το δε χείρον" (Αριστοτέλης).
- Οι ποινές στους άγαμους ήτανε εξοντωτικές, ειδικά στη Σπάρτη.
- Η πορνεία στα ιερά προσκυνήματα αναφέρεται ως ιερά πορνεία (Κόρινθος και Ήλιδα).
- Στις γιορτές του Διονύσου περιφέρανε με πομπή το ανδρικό όργανο της αναδημιουργίας, τον "φαλλό".
- Οι Εταίρες, παλλακίδες, περιπατητικές, αυλητρίδες, ελευθεριάζουσες δημιούργησαν θεσμό στην Αρχαιότητα.
- Το πορνικό τέλος εισπράτετο από τους άνδρες πόρνους και τις γυναίκες πόρνες και απεδίδετο στην Πολιτεία.
- Το επάγγελμα της εταίρας πήγαινε από μητέρα σε κόρη (Λουκιανού: "Εταιρικοί Διάλογοι").
- Η προτίμηση σε εραστή, τόσο από άνδρα, όσο και από γυναίκα γινότανε με δημόσια ανακοίνωση σε τοίχο (Λουκιανού: "Εταιρικοί Διάλογοι").
- Οι εκδιδόμενες είχαν τυπωμένο κάτω από τα σανδάλια τους το όνομά τους και όταν περπατούσαν αυτό τυπωνότανε στο χώμα, εξ ού "χαμαιτυπίον".
- Ο Πλάτωνας στην Πολιτεία του μιλάει για την κοινοκτημοσύνη στις γυναίκες. "Τας γυναίκας ταύτας των ανδρών τούτων πάσας είναι κοινάς, ιδία δε μηδενί μηδεμίαν συνοικείν... και μήτε γονέα έκγονον ειδέναι τον αυτού μήτε παίδα γονέα" (Πλάτωνας).
- Κάτι μη ερωτικό. Στη Σπάρτη υπήρχε η μοναδική σ’ ολόκληρο τον κόσμο μέχρι σήμερα επίσημη κρατική σχολή κλοπής.

ΠΗΓΕΣ

- Robert Fracelie´re : Ο Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος των Αρχαίων Ελλήνων.
- : Ο Έρωτας στην Αρχαία Ελλάδα
- Ζώρζ Ντεβερέ : Βαυβώ, το μυθικό αιδοίο
- Ανδρέα Λεντάκη : Ιερά Πορνεία