Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ»

Σειρά: Ἑλληνικές Εἰκόνες τῆς Παναγίας

Ἡ ἐφέστια Θεομητορική Εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἀρχικά ἡ εἰκόνα αὐτή βρισκόταν σέ ἕνα Παντοκρατορινό Κελλί πρός τιμήν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, στήν σημερινή τοποθεσία «τοῦ Ἄδειν», κοντά στή Σκήτη τοῦ ἁγ. Ἀνδρέα. Τό θαῦμα τοῦ Ἄξιον Ἐστί συνέβη κατά τήν βασιλεία τοῦ Βασιλείου Β’ τοῦ Βουλγαροκτόνου, τό βράδυ τῆς 11ης Ἰουνίου 982. Κατά τήν συνήθεια πού ἐπικρατοῦσε, ὁ Ἱερομόναχος Γέροντας τοῦ Κελλίου εἶχε πάει στήν ἀγρυπνία τοῦ Σαββάτου πρός Κυριακή, στό Ναό τοῦ Πρωτάτου στίς Καρυές, ἀφήνοντας πίσω τόν ὑποτακτικό του. Κάποια στιγμή μέσα στή νύκτα, ὁ ὑποτακτικός ἄκουσε ἕνα κτύπημα στήν πόρτα καί ὅταν ἄνοιξε εἶδε ἕναν ἄγνωστο μοναχό νά τοῦ ζητᾶ φιλοξενία γιά μία βραδυά. Ὁ ὑποτακτικός πράγματι τόν δέχθηκε καί στήν προκαθορισμένη ὥρα σηκώθηκαν γιά τήν διατεταγμένη Ἀκολουθία.
Ὅταν ἔφθασαν στήν ἑννάτη ὡδή καί ὁ μοναχός τοῦ κελλιοῦ ἄρχισε νά ψάλλει τό Μεγαλυνάριο τήν "Τιμιωτέρα" τοῦ ἁγ. Κοσμᾶ Ἐπισκόπου Μαϊουμᾶ, ὁ ἐπισκέπτης μοναχός τόν διέκοψε προτάσσοντας τό «Ἄξιον ἐστίν ὡς ἀληθῶς μακαρίζειν σε τήν Θεοτόκον, τήν ἀειμακάριστον καί παναμώμητον καί μητέρα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν»!
Ὁ νέος αὐτός ὕμνος προκάλεσε μεγάλο θαυμασμό στόν μοναχό τοῦ κελλιοῦ, ὥστε ζήτησε ἀπό τόν ἄγνωστο νά τοῦ τόν γράψει γιά νά μπορεῖ νά τό ψάλλει κι αὐτός. Πράγματι ὁ μυστηριώδης ξένος, ἐπειδή δέν ὑπῆρχε ἄλλο ὑλικό, ἔγραψε μέ τό δάκτυλό του τόν ὕμνο σέ μία πέτρινη πλάκα καί μετά ἐξαφανίσθηκε λέγοντας: «Ἀπό τώρα καί στό ἐξῆς ἔτσι νά ψάλλεται αὐτόν τόν ὕμνο ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι»! Κατά τήν Ἁγιορειτική παράδοση ὁ ἄγνωστος μοναχός ἦταν ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, ἐκεῖνος πού ὑπηρέτησε τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο στήν ἐπίγεια ζωή Της.

Ὅταν ὁ Γέροντας ἐπέτρεψε στό Κελλί καί ἄκουσε τά θαυμαστά αὐτά γεγονότα ἀπό τόν ὑποτακτικό του καί εἶδε καί τήν πλάκα, πῆγε ἀμέσως στίς Καρυές καί ἐνημέρωσε τόν Πρώτο τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί τήν σύναξη τῶν Πατέρων. Ἀμέσως καί τά δύο (Εἰκόνα καί πλάκα) μεταφέρθηκαν στό Πρωτάτο. 'Από ἐκεῖ ἡ πλάκα στάλθηκε στό Πατριαρχεῖο, ἀπ’ ὅπου - ἄγνωστο πότε καί γιατί – χάθηκε. Ἡ Εἰκόνα ὅμως βρίσκεται κατατεθημένη στό Ἱερό Βῆμα τοῦ περίφημου Ναοῦ τοῦ Πρωτάτου (ὁ ὁποῖος κτίσθηκε τό 843, μέ ἐνέργειες τοῦ Ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Ἀθωνίτου καί διακοσμήθηκε τόν 13ο αἰ. μέ τίς περίφημες τοιχογραφίες τοῦ Μανουήλ Πανσελήνου).
Ὁ ἅγ. Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης σημειώνει στόν Συναξαριστή τῆς 11ης Ἰουνίου: «Τῆ αὐτῆ ἡμέρᾳ ἡ Σύναξις τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ ἐν τῶ ἄδειν» καί παρατηρεῖ: «Συνήθεια δέ εἶναι νά ψάλλεται μετά τήν Ἑνάτην, ὅταν δέν εἶναι δοξολογούμενος Ἅγιος καί τό Ἅξιον Ἐστίν, ἑνωμένο μετά τῆς Τιμιωτέρας, διά τό θαῦμα ὅπου ἠκολούθησε κατά τόν Ἁγιώνυμον Ὄρος Ἄθω, ἔν τινι Κελλίῳ τοῦ Παντοκράτορος, εἰς τοῦτο γάρ φανείς ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, ἔψαλλεν αὐτό ἔμπροσθεν τῆς Εἰκόνος τῆς Θεομήτορος».
Ἀπό τότε τόσο ἡ Εἰκόνα, ὅσο καί τό Κελλί ὀνομάσθηκαν Ἄξιον Ἐστί καί ἡ κοιλάδα πού βρίσκεται τό Κελλί «τοῦ ἄδειν».
Ἡ Παναγία τοῦ Ἄξιον Ἐστίν εἶναι διαστάσεων 70 Χ 45 ἑκατοστῶν καί φέρει ἐξαιρετικῆς τέχνης ἀσημένια ἐπένδυση. Εἶναι τοῦ τύπου Ἐλεούσας ἤ Γλυκοφιλούσας καί εἶναι δεξιοκρατοῦσα. Φέρει τήν ἐπιγραφή «Μήτηρ Θεοῦ Καρυώτισσα».
Τιμᾶται τήν Δευτέρα τοῦ Πάσχα (μέ πάνδημη λιτανεία τῶν πατέρων στίς Καρυές) καί τήν 11η Ἰουνίου (σέ ἀνάμνηση τοῦ θαύματος).

Τό 1963, μέ ἀφορμή τόν ἑορτασμό τῆς Χιλετηρίδος τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἡ Εἰκόνα ἦρθε στήν Ἀθήνα, «πρός Ἁγιασμόν τῶν πιστῶν». Ἦταν ἡ πρώτη ἔξοδός Της ἀπό τό Ἅγιο Ὄρος. Γιά δεύτερη φορά βγῆκε τό 1985 καί τήν 24η Ὀκτωβρίου ἔφθασε στήν Θεσσαλονίκη, μέ ἀφορμή τόν ἑορτασμό τῶν 2300 χρόνων ἀπό τήν ἵδρυση τῆς πόλεως καί τήν ἑορτή τοῦ ἁγ. Μεγαλομ. Δημητρίου. Ἡ ἔξοδος αὐτή (ὅπως καί ἡ προηγούμενη) ἔγινε μέ τιμές Ἀρχηγοῦ Κράτους καί ἡ Εἰκόνα μεταφέρθηκε μέ τό ἀντιτορπιλικό «ΙΕΡΑΞ» (ἐπέστρεψε στόν Ἄθωνα μέ τό ἴδιο ἀντιτορπιλικό τήν 3η Νοεμβρίου 1985). Λίγο ἀργότερα ἡ Εἰκόνα βγῆκε ἀπό τό Ἅγιο Ὄρος γιά νά εὐλογηθεῖ ἡ Ἀθήνα καί τό 1990 ἐπισκέφθηκε τήν Κύπρο. Τέλος τό 1999, μετά τόν καταστρεπτικό σεισμό, ἡ Εἰκόνα ἦρθε γιά τρίτη φορά στήν Ἀθήνα τήν 7η Σεπτεμβρίου καί φιλοξενήθηκε στόν Ναό τοῦ ἁγ. Παντελεήμονος Ἀχαρνῶν. Σέ ὅλες τίς ἐξόδους Της ἡ Εἰκόνα ἔγινε δεκτή ἀπό τούς πιστούς μέ αἰσθήματα ἱερᾶς συγκινήσεως, καθώς ἄνθρωποι ὅλων τῶν ἡλικῶν περίμεναν μέ τίς ὥρες στήν «οὐρά» γιά νά Τήν προσκυνήσουν!

Ἀντίγραφα τῆς Παναγίας τοῦ Ἄξιον Ἐστί ὑπάρχουν σέ ὅλες τίς Μονές τοῦ Ἁγίου Ὄρους, καθώς καί σέ ὅλα τά μοναστικά του καθιδρύματα. Ὑπάρχει ἀκόμη συνήθεια νά προσφέρεται ἀντίγραφο τῆς Εἰκόνος στούς ἐπίσημους έπισκέπτες τῆς Ἀθωνικῆς Πολιτείας. Ἔστ, μεταξύ ἄλλων, ἀντίγραφα ἔχου προσφερθεῖ στήν Βασίλισσα τῆς Ἰσπανίας Σοφία, τόν Διάδοχο τῆς Ἀγγλίας Κάρολο καί τόν Πρόεδρο τῆς Ρωσίας Βλαδίμηρο Πούτιν.