Χαρμόσυνη Ἑβδομάδα, Ἰω. Καρδάση

            Γιατί χτυπούν πένθιμα οι καμπάνες την Μεγάλη Εβδομάδα; Γιατί στολίζονται οι Εκκλησιές με πένθιμες κορδέλες; Γιατί φοράνε μαύρα άμφια οι ιερείς; Ποιόν πεθαμένο θρηνούμε; Μήπως τον Κύριο της ζωής και του θανάτου; Αυτό μας διδάσκουν οι Πατέρες μας ή μήπως όλα αυτά είναι ξενόφερτα δυτικά πρότυπα, που μπόλιασαν την Ορθόδοξη Παράδοσή μας; Που είναι τα πορφυρά άμφια, που έφεραν οι ιερείς κατά τη χαρμόσυνη αυτή Μ. Εβδομάδα; Σ’ αυτή την εβδομάδα δεν ταιριάζει το πένθος, δεν ταιριάζει ο οδυρμός, δεν ταιριάζει ο συναισθηματισμός. Όλα είναι φωτεινά, όλα είναι χαρούμενα. Ένα είναι το θλιβερό. Οι δικές μας αστοχίες, οι δικές μας αδικίες, οι δικές μας αμαρτίες. Γι’ αυτές υπέφερε Εκείνος, γι’ αυτές σταυρώθηκε Εκείνος. Γι’ αυτές να κλαίμε, όχι για Εκείνον. Δεν έχει ανάγκη τη συμπόνια μας, δεν έχει ανάγκη τα δάκρυά μας, εμείς Τον έχουμε ανάγκη, εμείς Τον χρειαζόμαστε. Δεν παύει να υπάρχει και στο Σταυρό και στον Τάφο. Είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού και πάντοτε και τώρα και εις τον αιώνα.

            Κυριακή Βαΐων το βράδυ η Εκκλησία μας ανάβει τα φώτα της χαράς και όχι του πένθους: «Τα Πάθη τα σεπτά η παρούσα ημέρα ως φώτα σωστικά ανατέλλει τω κόσμω» (Κάθισμα Μ. Δευτέρας). Που υπάρχει λοιπόν πένθος με άπλετο φως; Φτάνει η ώρα του δοξασμού: «Νυν εδοξάσθη ο Υιός του ανθρώπου» (Ιω. 13. 31). Βεβαιώνει ο Κύριος: Λυπόσασθε για μένα. Αυτή η λύπη να μετατραπεί σε χαρά: «Υμείς λυπήσθε. Αλλ’ η λύπη υμών εις χαράν γενήσεται» (Ιω. 16. 20). Αρχίζουμε να φυτεύουμε το δέντρο της ζωής, το Σταυρό. Δεν κλαίμε για τη σταύρωση του Χριστού, κλαίμε για τη μη σταύρωση τη δική μας. Μας καλεί να σταυρωθούμε και εμείς αρνούμεθα. Καλεί την Εκκλησία του να σταυρωθεί, όχι να σταυρώσει, γιατί όταν Αυτή σταυρώνεται τότε θεολογεί, τότε μεγαλουργεί, τότε παράγει αγίους: («ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» Ματθ. 16. 24). Ας διερωτηθούμε, απαρνούμεθα τον βρωμερό εαυτό μας; Κουβαλάμε τον σταυρό μας; Τον ακολουθούμε σηκώνοντας αυτό το βάρος; Αν όχι τότε να κλαίμε γοερά για το κατάντημά μας. Αν ναι, τότε να αγαλλόμεθα συσταυρούμενοι με Αυτόν. Δεν κλαίμε γι’ Αυτόν που σταυρώνεται, κλαίμε για εμάς που Τον σταυρώνουμε.

            Μ. Δευτέρα. Κλαίμε για τη διεφθαρμένη Αιγύπτια. Δυο σταυρούς έστησε η μοιχαλίδα. Του άντρα της, που κηλίδωσε την τιμή του και του πανέμορφου Ιωσήφ που προσπάθησε να διαφθείρει την αγνότητα. Σταυρώνεται ο Ιωσήφ και παραμένει απαθής και καθίσταται η προτύπωση του Κυρίου του («Της Αιγυπτίας γαρ τότε ταις ηδοναίς μη δουλεύσας, αντεδοξάζετο παρά του βλέποντος τας των ανθρώπων καρδίας και νέμοντος στέφος άφθαρτον» κοντάκιο Μ. Δευτέρας). Κλαθμός για την Αιγύπτια, χαρά για τον Ιωσήφ. Κλαίμε γοερά για τους Φαρισαίους (για μας δηλαδή), πιο γοερά από ότι για τους αθέους.

            Μ. Τρίτη. Κλαίμε για τις μωρές παρθένες, δηλαδή για την αδιαφορία, για μας τους καλούς, τους ηθικούς, τους ακριβείς τηρητές της ευλάβειας και του νόμου, των νηστειών, των μεγαλόσταυρων, των θυμιαμάτων, των στυγνών και στεγνών, αλλά των αποκοιμωμένων στη μακαριότητά μας: «Εν καιρώ της εργασίας ρεμβόμενος» (αίνος Μ. Τρίτης). Χαιρόμαστε για τους «εν εγρηγόρσει», για τους «εν νήψει» ευρισκομένους, τους εισερχόμενους στο Νυμφώνα, δηλ. για τους εν Παραδείσω ευρισκομένους, τους θεούμενους, τους δοξασμένους: «Τον Νυμφώνα Σου βλέπω, Σωτήρ μου κεκοσμημένον». Κλαίει η πόρνη για την αθλιότητά της: «Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων Σου αβύσσους» και ζητάει το έλεον: «Εκ του βορβόρου των έργων μου ρύσαι με». Κλαίει αυτή και χαιρόμαστε εμείς, γιατί αυτή η συντριβή φέρνει τη λύτρωση: «Εκείνην ευθύς εδικαίωσας, ημίν δε συγχώρησιν δώρησαι». Αυτή στον Παράδεισο, εμείς σε ποιόν Άδη βρισκόμαστε;

            Μ. Τετάρτη. Η πόρνη θρηνεί, δάκρυα χαράς, αγάλλονται οι Ουρανοί για τη μετάνοια, η δούλη γίνεται μαθήτρια του Λυτρωτή, ο μαθητής γίνεται δούλος  των παθών: «Φιλαργυρίαν νοσήσας εσκοτίζετο», αρρώστια η φιλαργυρία. Χαιρόμαστε για την πόρνη, λυπούμαστε για το μαθητή. Την προδοσία πολλοί αγάπησαν, τον προδότη κανένας: «Η μεν έχαιρε κενούσα το πολύτιμον, ο δε έσπευδε πωλήσαι τον ατίμητον» (αίνος Μ. Τετάρτης). Η πόρνη γίνεται μαθήτρια, ο μαθητής γίνεται πόρνος!

            Μ. Πέμπτη. Θλίψη για την άρνηση του Πέτρου, η αποθέωση του εγωισμού στο ψέμα: «Ουκ οίδα τον άνθρωπο» (Λουκ. 26. 72), αλλά από την άλλη δάκρυα χαράς για τη μετάνοια. «Εξελθών έξω, έκλαυσε πικρώς».Τι μας διδάσκει; Την ανάστασή μας μετά το πέσιμο στην αμαρτία: «Ανάστησον ημάς πεσόντας τη αμαρτία» (αίνος δ΄ ήχου). Θλίψη για τη σύλληψη Εκείνου, θλίψη για τον προδότη. Χαρά για τη σταθερή πορεία Εκείνου προς το Σταυρό: «Εστήριξε το πρόσωπον αυτού του πορεύεσθαι εις Ιεροσόλυμα…..» (Λουκ. 9. 51). Χαρά για τη μεταμέλεια του προδότη: «Ήμαρτον παραδούς αίμα αθώον», μετανόησε ο προδότης, αλλά δεν ολοκλήρωσε τη μετάνοια, κατά τον Χρυσόστομο, δεν ζήτησε τη συγγνώμη. Άραγε τη ζήτησε στον Άδη, όταν έσπευσε να πάει με τον απαγχονισμό του, μιας και ήξερε ότι θα περίμενε Εκείνον που είχε προδώσει (Ωριγένης); «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας». Σχήμα οξύμωρο. Ο ποιητής του Σύμπαντος κρεμασμένος στο Σταυρό! Μια ταμπέλα συμπληρώνει τον εμπαιγμό: «Ιησούς Ναζωραίος Βασιλεύς Ιουδαίων» (ΙΝΒΙ). Έτσι περιφέρεται στους Ναούς; Ναι, δυστυχώς, σύμφωνα με τα παπικά πρότυπα. Άλλα λέγει όμως ο Ψαλμός: «Ο δε παράνομος λαός τω σταυρώ προσήλωσε τον Κύριον της δόξης». Ποια λοιπόν ταμπέλα αρμόζει στην Ορθόδοξη Παράδοση; «Ο Βασιλεύς της Δόξης» (ΟΒΤΔ). «Τετέλεσθαι», τελείωσε το έργο Μου. Χαρά ανείπωτη, άνοιξε ο δρόμος της λύτρωσης για μας. Πορεύεται στον Άδη για τη ύστατη προσφορά. Την διδασκαλία στους επί αιώνες ευρισκόμενους εκεί: «εν ω και τοις εν φυλακή πνεύμασι πορευθείς εκήρυξεν» (Πέτρου Α΄ 3. 19). Ποιος τον ακολουθεί; Ένας πολύ αμαρτωλός, ένας ληστής που κέρδισε τον Παράδεισο με την παραδοχή και τη μετάνοια. Την παραδοχή, ότι είναι ο Κύριος της ζωής και του θανάτου. Τη μετάνοια για την πρότερη ζωή του. Ο Παράδεισος κερδίζεται, όταν από τα βάθη της καρδιάς ανακράξουμε: «Μνήσθητί μου Κύριε εν τη βασιλεία σου». Χαρμόσυνη η ημέρα αυτή, οι πύλες του Άδη ανοίγουν, ο διάβολος καταπατείται και ο θάνατος καταργείται (και όχι το αντίθετο, όπως διαβάζουμε, λανθασμένα βέβαια, στην ακολουθία των μνημοσύνων!). Τι πιο χαρμόσυνο γεγονός!

            Μ. Παρασκευή. Θλίψη για τους σταυρωτές, για τους τότε, αλλά και για τους τωρινούς, που Τον ξανασταυρώνουν και τον διαπομπεύουν: «ανασταυρούντας ευατοίς τον υιόν του Θεού και παραδειγματίζοντας» (Εβρ. 6. 6). Γιατί ο Χριστός ξανασταυρώνεται και θα ξανασταυρώνεται μέχρι της συντέλειας του αιώνος τούτου του απατεώνος και θα παραπονείται για την αχαριστία: «Λαός μου τι εποίησα και τι μοι ανταπέδωκας;» (αντίφωνο Μ. Παρασκευής). Σε ποιόν λοιπόν ταιριάζει η θλίψη; Σ’ Εκείνον ή σ’ εμάς τους σταυρωτές; Τίποτε δεν αφήνουμε όρθιο. Μοιράζουμε ακόμη και τα ρούχα του, όπως ψάλλει ο Δαβίδ: «Διεμερήσαντο τα ιμάτιά μου ευατοίς και επί τον ιματισμόν μου έβαλον κλήρον» (21. 19). Προχωρήσαμε ακόμη περισσότερο. Ξεσκίσαμε τον άρραφο χιτώνα Του. Ο κλαυθμός και ο οδυρμός ταιριάζει λοιπόν σ’ εμάς. Ενώ Εκείνος σταυρώθηκε για να έχουμε εμείς στρωμένο το δρόμο προς τον Παράδεισο: «….. εν η επί του Ζωοποιού Ξύλου κρεμάμενος, τω ευγνώμονι ληστή την εις τον Παράδεισον ωδοποιήσας είσοδον και θανάτω θάνατον ώλεσας…..» (ευχή Μ. Βασιλείου), για να μπορέσουμε να περάσομε με ασφάλεια την Ερυθρά Θάλασσα, που μας χωρίζει από την Αίγυπτο της αμαρτίας, «ίνα, τον παλαιόν αποθέμενοι άνθρωπον, τον νέον ενδυσώμεθα» (ευχή Μ. Βασιλείου). Ασύλληπτη προσφορά.

            Μ. Σάββατο. Ο Κύριος των Δυνάμεων στον τάφο τρεις ημέρες! Τρεις ημέρες στη κοιλιά του κήτους και ο Ιωνάς, η προτύπωση του Δεσπότη: «και ην Ιωνάς εν τη κοιλία του κήτους τρεις ημέρας και τρεις νύκτας» (Ιωνάς 2. 1). Αντέδρασε ο Ιωνάς στην εντολή του Θεού για τη σωτηρία των Νινευϊτών (των μελλοντικών κριτών) και έλαβε τη μισθαποδοσία. Ήθελε το Θεό αποκλειστικά δικό του. Προσοχή λοιπόν στο σύνδρομο αυτό. Ο Κύριος της δόξης είναι για όλους, πιστούς και απίστους. Λύπη για τους σταυρωτές, χαρά για τον ληστή («τω ευγνώμονι») και τον εκατόνταρχο, λύπη για την καπηλεία του Σταυρού των Αρχιερέων, χαρά για την προσφορά του Μεγάλου Αρχιερέα, λύπη για τις αμαρτίες μας, που δεν έχουν τέλος, χαρά για τη σωτηρία του Σταυρού. Αμαρτάνουμε συνεχώς και συνεχώς σταυρώνουμε Εκείνον, αλλά και μυριάδες Χριστούς. Η προτροπή του Χριστού σ’ εμάς είναι μια και μοναδική: «μη κλαίετε επ’ εμέ, πλην εφ’ εαυτάς κλαίετε και επί τα τέκνα υμών» (Λουκ. 23. 28). Ποιο είναι λοιπόν το κάλεσμα στη σωτηρία; Η συσταύρωση με το Χριστό και μόνο, όλα τα υπόλοιπα είναι εκ του πονηρού: «ο παλαιός ημών άνθρωπος συνεσταυρώθη ίνα καταργηθή το σώμα της αμαρτίας….. ειδότες ότι Χριστός εγερθείς εκ νεκρών ουκέτι αποθνήσκει, θάνατος αυτού ουκέτι κυριεύει» (Ρωμ. 6. 6-9).