ΑΓ. ΣΑΒΒΑΣ Α' ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΕΡΒΙΑΣ (+ 1236)

Καταχώρηση μέ τήν εὐκαιρία τῆς μνήμης του. Ὁ Βίος ἔχει ληφθεῖ ἀπό τό τύποις ἀνέκδοτο ἔργο τοῦ Καθηγητοῦ Ἀντ. Μάρκου, "Ἀδιἀφθοροι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας".

Ὁ Πρίγκιπας Ράσκο, νεώτερος γιός τοῦ Σέρβου Μεγάλου Ζουπάνου Στεφάνου Α' Νεμάνια (ὁσ. Συμεών) καί τῆς Βυζαντινῆς Πριγκίπισσας Ἄννας (ὁσ. Ἀναστασίας, 22α Ἰουνίου). Μόνασε νεώτατος στήν Ρωσική Μονή τοῦ ἁγ. Παντελεήμονος, στό Ἅγιο Ὄρος. Ἡ ἐπιλογή του αὐτή ὁδήγησε καί τούς γονεῖς του στήν ἀπόφαση τῆς μοναχικῆς ἀφιερώσεως. (Ὁ πατέρας του μόνασε ἀρχικά στήν Μονή τῆς Στουντένιτσας, τήν ὁποία εἶχε ἱδρύσει, καί στήν συνέχεια στό Ἅγιο Ὄρος, ὅπου μαζί μέ τόν γιό του μ. Σάββα ἵδρυσαν τήν Σερβική Μονή Χιλανδαρίου, μέ χρυσόβουλλο τοῦ Αὐτοκράτορα Ἀλεξίου Γ' τοῦ Κομνηνοῦ).

Στόν ἅγ. Σάββα ἡ Σερβική Ἐκκλησία ὀφείλει τήν ἀνεξαρτησία καί τήν ὀργάνωσή της. Περίπου τό 1219, ὁ Ἅγιος ἐπισκέφθηκε στήν Νίκαια, τίς πολιτικές καί ἐκκλησιαστικές Ἀρχές τοῦ Βυζαντίου, γιά τήν ἐπίλυση μοναστηριακῶν διαφορῶν. Ἐκεῖ πέτυχε τήν ἀναγνώριση ἀπό τόν Αὐτοκράτορα Θεόδωρο Λάσκαρη καί τόν Πατριάρχη Μανουήλ Σαραντινό, τῆς ἀνεξαρτησίας τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας καί χειροτονήθηκε ὁ ἴδιος πρῶτος Ἀρχιεπίσκοπός Της. Διοίκησε τήν Σερβική Ἐκκλησία ἀρχικά ἀπό τήν Βασιλική Μονή τῆς Στουντένιτσας καί στήν συνέχεια ἀπό τήν Μονή τῆς Ζίτσας. Ἵδρυσε 12 Ἐπισκοπές, χειροτόνησε Ἐπισκόπους, μετέφρασε τόν "Νομοκάνονα" τοῦ Μεγάλου Φωτίου, ἔφερε καλλιτέχνες ἀπό τήν ΚΠολη γιά τήν ἀνέγερση καί διακόσμηση ναῶν στήν Σερβία καί ἐγκαινίασε μία λαμπρή περίοδο εἰρήνης, προόδου καί ἀρίστων σχέσεων μέ τό Βυζάντιο.

Κοιμήθηκε εἰρηνικά στό Τύρνοβο τῆς Βουλγαρίας, τό 1236. Τό Λείψανό του διαφυλάχθηκε ἀδιάφθορο στή Σερβική Μονή τοῦ Μιλέσεβο, γιά 350 περίπου χρόνια, μέχρι τήν πυρπόλησή του ἀπό τόν Ὀθωμανό Σινάν Πασά στό Βελιγράδι, τό 1594, σέ ἀντίποινα γιά τήν πατριωτική δράση τοῦ Πατριάρχη Σερβίας Ἰωάννη.

Κοίμησή του τιμᾶται τήν 14η Ἰανουαρίου, ἡ Ἀνακομιδή τοῦ Λειψάνου του τήν 6η Μαΐου καί ἡ πυρπόληση τοῦ Λειψάνου του τήν 27η Ἀπριλίου.

Ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς, "Βίος καί Πολιτεία τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν Σάββα καί Συμεών, Κτιτόρων τῆς Ἱ. Μ. Χιλανδαρίου καί Φωτιστῶν τῶν Σέρβων", 1984.